چقدر از ادبیات قرون وسطی گمشده است و چرا؟ - ایران 20 دانلود

متخصصان می دانند که بسیاری از داستان های قرون وسطی (که تقریباً از شروع قرن پنجم پس از میلاد تا انتها قرن چهاردهم را در بر می گیرد)، مانند رومانس های سلحشورانه درباره دربار شاه آرتور در طول زمان ناپدید شده اند. اما محاسبه این خسارت، سخت است. مایک کستمونت، یکی از مسئولان مطالعات اخیر و پروفسور همکار در بخش ادبیات دانشگاه آنتورپ در بلژیک، می گوید: یکی از چیزهایی که نمی دانیم… آن بخش از ادبیات است که دوام نیاورده است. دانستن اینکه چه چیزهایی را از دست داده ایم می تواند به محققان اطلاعات بیشتری درباره قرون وسطی بدهد، و به گفته دنیل ساویر، یکی از همکاران محقق در زمینه ادبیات انگلیسی قرون وسطی در دانشگاه آکسفورد، در عصر حاضر هم دلایلی برای ارزش این کار وجود دارد. ساویر می گوید: تفکر درباره اینکه میراث فرهنگی چگونه دوام می آورد، به نظر کار مفیدی می رسد؛ چرا که در حال حاضر، این موضوع در کنار موضوعات دیگر یکی از مقوله های مهمی است که چیزهایی مانند تغییرات اقلیمی آن را تهدید می نمایند. در مدت زمان طولانی تر، ما به عنوان یک گونه زیستی باید احتمالاً به این فکر کنیم که چه طور باید آنچه را که داریم، نگهداری و ضبط کنیم؟ و داشتن اطلاعات بیشتر درباره اینکه چه نوع الگوی توزیعی می تواند به بقای این چیزها یاری کند، بی ربط به این موضوع نیست.

کستمونت می گوید که با فولجرت کارسدورپ، یکی از محققان ارشد در مؤسسه میرتنز در آموزشگاه سلطنتی هنر و علوم هلند، درباره موضوع خسارت ادبی بحث می کرد، و کارسدورپ این پرسش را با چالش پیگیری گونه های زیستی مقایسه نموده است. وقتی بوم شناسان، گیاهان و جانوران یک منطقه را آنالیز می نمایند، به ناچار برخی موارد از دیدشان پنهان می ماند. اما به لطف مدل های آماری، می توانند از نمونه هایی که مشاهده می نمایند، استفاده نمایند تا تنوع و میزان جمعیت های نادیده را تخمین بزنند. و این طور به نظر می رسد که می توان همین مدل را برای ناشناخته های بسیار متفاوتی هم به کار برد.

کارسدورپ می گوید: با نگاه به این روش ها می فهمیم که الزماً مختص بوم شناسی نیستند. می توانید آن را در زمینه های دیگر هم به کار ببرید؛ این مدل ها بسیار کلی و انتزاعی هستند. محققان تصمیم گرفتند که در مطالعات قرون وسطی از یک مدل بوم شناختی که در اصل به دست آن چائو، یک متخصص آمار محیطی در دانشگاه ملی تسینگ هوا در تایوان ایجاد شده بود، استفاده نمایند. کستمونت و کارسدورپ با چائو و گروهی از تاریخ شناسان قرون وسطی اروپا بر روی مقاله ای درباره این پروژه کار کردند، که ماه پیش در ساینس (Science) به چاپ رسید.

محققان به 3648 سند از قرون وسطی دسترسی داشتند. بر اساس مدل بوم شناختی، این نماینده تنها نُه درصد از یک مجموعه اصلی است که تعداد نسخه های خطی موجود در آن باید بیشتر از چهل هزار می بود. اما این موضوع تنها بیانگر فقدان اسناد فیزیکی است، نه داستان هایی که در آن ها محفوظ شده بود. این داستان ها که آن ها را آثار می نامیم، تا وقتی که تمام نسخه های موجود از آن ها نابود نشوند، حقیقتاً ازدست رفته به حساب نمی آیند. در ادامه تشبیه بوم شناسی باید بگوییم یک سند مانند یک حیوان خاص است، درحالی که یک اثر مانند یک گونه است؛ و یک گونه تا زمانی که تمام نمایندگان زنده اش نمیرند، منقرض نمی گردد. وقتی محققان این مدل را بر آثار اعمال کردند، متوجه شدند که شصت وهشت درصد از ادبیان قرون وسطی به احتمال زیاد تا به امروز دوام آورده اند و این باعث آسایش خاطر بود. تاریخ شناسان به لطف اشاراتی که در اسناد و یا کاتالوگ های به جای مانده شده بود، می دانستند که داستان های زیادی از دست رفته اند. به گفته کاتارزینا کاپیتان، یکی از محققان تازه کار که در دانشگاه آکسفورد، ادبیات ایسلندی اسکاندیناوی را مطالعه می نماید، مطالعات نو با تخمین های قبلی درباره ادبیاتی که دوام آورده، همخوانی دارد؛ اما بعلاوه دانش فعلی را هم توسعه می دهد. او می گوید: چیز جالب درباره مطالعات ما این است که داده های بیشتری را می سنجد و به ما این امکان را می دهد که داده های منطقه ها مختلف را با هم مقایسه کنیم. و از این طریق، دانش موجود را نیز توسعه دهیم.

یکی از چیزهایی که محققان از مقایسه منطقه ها مختلف اروپایی بر اساس زبان مختص آن منطقه یاد گرفتند (مطالعات مدارکی به زبان های هلندی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایسلندی و ایرلندی را در بر می گرفت) این بود که نرخ بقای ادبیات قرون وسطی به طرز قابل توجهی در این زبان ها با هم متفاوت بود. برای انگلیسی، کمتر از چهل درصد آثار حفظ شده بودند. داستان های هلندی و فرانسوی کمی بهتر عمل کردند و حدود پنجاه درصد از آثار قرون وسطی در این زبان ها تا به امروز به جای مانده اند. در مقابل، بیشتر از سه چهارم داستان های آلمانی، ایسلندی و ایرلندی دوام آورده اند.

می نمایند که نرخ های بالاتر محفوظ ماندن آثار ممکن است ناشی از چیزی باشد که به آن یکنواختی نموداری می گویند. کاپیتان می گوید: این اصطلاح را از بوم شناسی وام گرفته ایم، و به این معناست که آثار دست نویس، توزیع یکنواخت تری داشته اند. در بوم شناسی، توزیع یکنواخت تر به این معناست که هر گونه در یک جامعه حدوداً دارای تعداد برابری از حیوانات است. (این مفهوم برای آنالیز گونه هایی به کار می رود که زیستگاه یکسان و یا طبقه بندی مرتبط و مشابهی دارند، بنابراین ممکن است برای مثال از این مفهوم برای مقایسه جمعیت گوزن ها و گرگ ها استفاده گردد، اما نه برای مقایسه گوزن ها و مورچه ها.) چنین توزیعی می تواند مانع از این گردد که یک گونه با تعداد بالای نمایندگان خود بر زیست بوم غلبه کند و همسایگانش را به انقراض بکشاند. در ادبیات، یک نمودار یکنواخت گویای آن است که به هر اثر (مشابه با گونه ها) در تعداد یکسانی از اسناد، اشاره شده است (مشابه با گونه های فردی). کاپیتان شرح می دهد: این جا آثار پرفروشی نداریم که با صدها نسخه بر آثار مرسوم غلبه نمایند. در مجموعه داده هایمان چند… نسخه از هر گونه داریم. اگر تنها تعداد اندکی از داستان های محبوب دوباره و دوباره در اسناد متعددی کپی می شدند، به داستان های دیگر در این چرخه توجه کمتری می شد و از اسناد تاریخی حذف می شدند. اما وقتی هر داستان تنها تعداد نسخه های اندکی داشته باشد، به احتمال زیاد تمام آثار دوام می آورند.

یکنواختی توزیع در ادبیات یک منطقه تحت تأثیر عوامل زیادی است؛ از جمله جغرافیا. محققان به این نکته اشاره می نمایند که دو مورد از سنت های زبان شناسی که بهتر محفوظ مانده اند، در جزایر منزوی و مجزایی اتفاق افتاده اند: ایرلند و ایسلند. (از نظر فنی، در یکی از این جزایر به زبان انگلیسی هم صحبت می کردند. اما محققان این را جزئی از فرهنگ جزیرهبه شمار نمی آورند، چرا که بریتانیای کبیر در قرون وسطی روابط محکمی با قاره اروپا داشت، در کنار جزئیات دیگری که موقعیت جزیره ای آن را پیچیده تر می کردند.) کاپیتان اشاره می نماید: این موضوع برای مطالعات ما بسیار جالب است، چرا که به نظر می رسد زیست بوم های جزیره ای (با اشاره به زیست شناسی) در حفظ تنوع زیستی گونه های خود بهتر عمل می نمایند، نه؟ این فرضیه جالبی است که آیا همان الگوها می توانند بقای بهتر میراث فرهنگی را در آن جوامع جزیره ای تسهیل نمایند یا نه.

کری مانرو، محققی در زمینه مدل سازی ریاضیات در آزمایشگاه ملی لس آلاموس که در مطالعات نو نقشی نداشت، می گوید: ایده بسیار جالبی است. او به این نکته اشاره می نماید که بسیاری از جزایر، تنوع زیستی بزرگتری را در مقایسه با زیست بوم های قاره اصلی حفظ نموده اند، که در آن تنها تعداد کمی از گونه های سازگار مانند کایوت ها و سوسک ها می توانند یک محل را تحت سلطه درآورند. مانرو می گوید: فکر می کنم می توانیم استعاره هایی در این جا به کار ببریم. با توجه به اینکه این استعاره ها می توانند در زمینه پیوند بین بوم شناسی و این ایده پیشرفت زیادی داشته باشند، کارهای بسیاری هست که باید انجام بگردد. برای مثال، سرزمین اصلی آلمان هم در حفظ بیشتر ادبیات قرون وسطی خود پیروز بود، که به آن معناست که فرضیه جزیره، فرضیه ای محدود است.

با وجود این، این مفهوم می تواند زمینه های تحقیقاتی نوی را برای محققان فراهم کند؛ مانند آنالیز دقیق تر اینکه چرا ادبیات گمشده، ناپدید شده اند. تصادفاتی مانند آتش سوزی کتابخانه ها برخی از این ناپدیدشدن ها را توجیه می نمایند. بازیافت هم نقشی در این موضوع ایفا می نماید: بسیاری از نوشته های قرون وسطی بر روی کاغذ پوستی ثبت می شدند، ماده بادوامی که از پوست حیوانات درست می شد، و مردم در دوره های تاریخی بعدتر آن را بازیافت نموده و با آن جعبه درست می کردند، عطف کتاب ها را تقویت می کردند و حتی تاج اسقف ها را با آن محکم می کردند. (کستمونت می گوید که در یکی از موارد در سال های اولیه اروپای مدرن، یک قصاب پاریسی از صفحات پوستی کتاب های قدیمی استفاده می کرد تا گوشت را برای مشتریانش بسته بندی کند.) اما این شرح نمی دهد که چرا آلمان توانست آثار بسیار بیشتری را از فرانسه حفظ کند. کارسدورپ می گوید: فکر کردن به طالع بینی ها به میزان واقعی سخت هست. چالش برانگیزتر از آن، این است که آن ها را جدا کنیم و ببینیم دقیقاً چه چیزی باعث چه چیزی شده است. دیگر زمینه های آنالیز شامل مقایسه ادبیات به جای مانده بر اساس ژانر، محاسبه اینکه آیا تصویرسازی ها باعث می شد مردم بیشتر به حفظ داستان متمایل باشند، و آنالیز اینکه چه طور دسترسی به رسانه های چاپی ممکن است بر نرخ بقا اثر گذاشته باشد، می گردد.

مطالعات نو بعلاوه نشان می دهد که مدل های بوم شناختی می توانند با پیروزیت در زمینه های دیگر نیز اعمال شوند. کستمونت و فولجرت مثال هایی را در دیرین شناسی و باستان شناسی ارائه می دهند: تعدادی فسیل شناخته شده، سکه و سفالگری هایی که می توان به یاری آن ها تخمین زد که چه تعداد بقایای حیوانی و صنایع دست ساز هستند که هنوز کشف نشده اند؛ و یا حتی می توان مردم را به مکان های نوی راهنمایی کرد که در آن بتوانند این تکه های تاریخ را شکار نمایند. فولجرت بعلاوه فکر می نماید که می توان مدل های مشابه را برای استفاده های مدرن نیز به کار برد، مانند تخمین اینکه چند ایراد در یک کد نرم افزاری وجود دارد. کستمونت می گوید: گاهی این پرسش برایم پیش می آید که: چه طور می توانیم مدل های حیوانات را برداریم و آن ها را بر ادبیات قرون وسطی اعمال کنیم؟ سؤال بیشتر این جاست که این مدل ها را بر چه چیزهایی نمی توان اعمال کرد؟

منبع: scientificamerican