جامبوجت ها در معرکه، از بنگلادش تا سوریه زیر بالهای ناوگان ترابری - ایران 20 دانلود

در این زمینه نقش ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی هوایی در ارسال این کمک ها بسیار شاخص و قابل توجه است، این دو محموله توسط ناوگان ترابری نیروی هوایی ارتش و هواپیماهای بوئینگ 747 این نیرو به مقصد بندر چیتاگونگ در بنگلادش اعزام شد، به همین بهانه تصمیم گرفتیم طی گزارشی به تاریخچه و نقش ناوگان ترابری نیروی هوایی ارتش در دوران دفاع مقدس و پس از آن بپردازیم.

تخلیه کمک های ایران به مسلمانان میانمار از بوئینگ 747 نیروی هوایی در فرودگاه چیتاگونگ بنگلادش

ناوگان ترابری نیروی هوایی ارتش که شامل هواپیماهای سی-130، اف-27، بوئینگ 707 و بوئینگ 747 است، در ابتدای انقلاب اسلامی بزرگترین ناوگان ترابری منطقه با بیشترین ظرفیت جابجایی به شمار می آمد. اما یکی از هواپیماهایی که این قدرت عظیم را برای کشورمان رقم زده بود، هواپیمای بوئینگ 747 بود که با ظرفیت بار بیش از 100 تن، عملا قابلیت ترابری و انعطاف فراوانی را فراهم می آورد.

ماجرای خرید بوئینگ های 747 برای نیروی هوایی، به سال 1975 میلادی و ورشکستگی شرکت آمریکایی TWA بر می شود که در آن موقع پس از آنکه شرکت هواپیمایی TWA آمریکا ورشکست شد، شاه با خرید 9 فروند از هواپیماهای بوئینگ 747، هم این شرکت را از ورشکستگی نجات داد و هم نیروی هوایی ایران را مبدل به تنها کاربر بوئینگ های 747 در جهان کرد.

پس از آن، 3 فروند دیگر از شرکت آمریکایی Continental خریداری شد که به دلیل فرسوده بودن پس فرستاده شدند و در مرحله بعدی ایران اقدام به ثبت سفارش 5 فروند بوئینگ 747 دیگر شد که تا زمان وقوع انقلاب اسلامی 4 فروند از آن تحویل داده شد و تنها بوئینگی که در سیاتل آمریکا باقی مانده بود، با اقدام دولت موقت در لغو قرارداد های نظامی با آمریکا، هرگز تحویل جمهوری اسلامی ایران نشد.

بدین ترتیب نیروی هوایی ایران بجز هواپیمای بوئینگ 747 به شماره 104 که در سال 1975 در اسپانیا دچار سانحه شد و هواپیمای 116 که در سال 1980 به اجاره شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در آمد، مجموعا دارای 11 فروند هواپیمای بوئینگ 747 عملیاتی در ناوگان ترابری خود بود که ظرفیت جابجایی، معادل بیش از 1100 تن را فقط در ناوگان بوئینگ 747 به وجود می آورد.

از گذشته تا کنون این هواپیماها در نیروی هوایی کشورمان به جامبوجت معروف بوده اند که برگرفته از لقب آن نزد کارخانه سازنده می باشد.

سوختگیری هوایی سه فروند جنگنده F-4 از هواپیمای بوئینگ 747

ناوگان جامبوجت در دوران دفاع مقدس

در دوران دفاع مقدس، ناوگان 747 در کنار ناوگان سی-130 و بوئینگ 707 همیشه کمک رسان شرایط سخت جبهه های جنگ بوده اند. به عنوان مثال این ناوگان در دفاع مقدس، حجم زیادی از جابجایی های نیروها، تجهیزات و مجروحین را بر عهده داشت و گاها رکوردهای بی نظیری از خود به جای می گذاشتند؛ به طوریکه در پروازهایی که برای اعزام رزمندگان به جبهه ها در خلال عملیات های حساس و حیاتی جنگ انجام می شد، هواپیمای بوئینگ 747 که ظرفیت جابجایی مسافری معادل 300 الی 400 مسافر را دارد، در بعضی از مواقع با بیش از 1000 مسافر به مقصد خود پرواز می کرد.

در کنار جابجایی نفرات، جابجایی تجهیزات و ادوات جنگی نیز در طول دوران جنگ توسط این ناوگان همیشه گره گشای جبهه ها بوده، بعنوان مثال در زمان شروع جنگ، لشکر 77 خراسان با استفاده از توان ترابری هوایی ناوگان جامبوجت ظرف مدت کوتاهی با تمام ساز و برگ و نفرات خود که شامل 6 هزار نفر بود به جبهه جنوب اعزام شدند.

با این وجود ناوگان ترابری هوایی، در حالی که جابجایی نیروها و ادوات را در داخل خاک ایران انجام می دادند، برای برطرف احتیاجهای کشور و جبهه ها نیز دائما در رفت و آمد بودند، به طوریکه خلبانان این ناوگان می گویند: از کره شمالی تا کانادا خط پرواز و رفت و آمد ناوگان ترابری نیروی هوایی ارتش بود.

هواپیمای بوئینگ 747 در حال بارگیری

یکی دیگر از نقش های اساسی این ناوگان در طول دوران دفاع مقدس، بکارگیری آنها بعنوان تانکرهای سوخترسان بود. زمانی که جنگنده های نیروی هوایی ارتش در راه بازگشت از عملیات های برون مرزی با مشکل کمبود سوخت روبرو می شدند، تانکرهای سوخترسان سریعا به کمک آنها رفته و سوخت لازم را به آنها به وسیله سوخت گیری هوایی منتقل می کردند.

حوادث و بلایای طبیعی و حضور موثر ترابری هوایی

در ساعت 5:26 بامداد پنجم دی ماه سال 1382 زلزله ای به بزرگی 6/6 ریشتر، بم را در استان کرمان لرزاند و 26 هزار کشته و 30 هزار زخمی از خود بر جای گذاشت. با توجه به شرایط آن روز بم و آسیب دیدن بسکمک از مسیرهای مواصلاتی کاربردی ترین راه کمک و امداد رسانی، ایجاد پل هوایی بین مراکز استان ها و بم بود که در این راستا هواپیمای سی-130 نیروی هوایی نخستین هواپیمایی بود که پس از زلزله توانست در بم فرود بیاید و اقدام به جابجایی مصدومین و مجروحین به مراکز استان های دیگر نمایند. در مرحله بعدی امداد رسانی در زلزله بم نیز، ناوگان بوئینگ 747 نیروی هوایی با فعالیت شبانه روزی مبادرت به جابجایی هزارات تن از کمک های مردمی و اقلام امدادی به مقصد محل حادثه کردند.

در جریان سیل پاکستان در سال 2010 میلادی نیز بیش از 500 تن از کمک های جمهوری اسلامی ایران به سیل زدگان پاکستانی توسط ناوگان جامبوجت نیروی هوایی ارتش به پاکستان منتقل شد.

بوئینگ 747 نیروی هوایی در فرودگاه بم

فاجعه منا و نقش ترابری هوایی

پس از وقوع فاجعه منا و به شهادت رسیدن بیش از 460 نفر از حاجیان کشورمان، یکی از مسئله های اصلی که کشور درگیر آن بود، انتقال پیکرهای شهدای این فاجعه به ایران بود که در این زمینه ناوگان 747 نیروی هوایی ارتش با انجام چند سورتی پرواز کلیه پیکرهای شهدایی که در دسترس بودند را به کشور منتقل کردند و پس از آن نیز ناوگان ترابری نیروی هوایی پیکرهای شهدا را که از اقصی نقاط کشور بودند، به شهرهای آنها منتقل کردند.

نمایی از درون هواپیمای بوئینگ 747 ناوگان ترابری نیروی هوایی ارتش

ترابری هوایی در سالهای اخیر

ارسال کمک های کشورمان به مسلمانان مظلوم میانمار توسط ناوگان 747 نیروی هوایی ارتش را شاید بتوان گوشه کوچکی از اقدامات سالهای اخیر این ناوگان برشمرد. چراکه در طول سالهای گذشته هرگاه کشور با بحرانی روبرو شده که احتیاجمند اقدام سریع در زمینه جابجایی بوده است، این ناوگان راهبردی 747 نیروی هوایی ارتش بود که وارد میدان عمل شده اند.

چه زمانی که کشور با معضل های مالی برای تهیه اقلام ضروری روبرو بوده و ناوگان جامبوجت با پروازهای مداوم و انتقال اقلام مورد احتیاج به کشور موجب تنظیم بازار و عدم ایجاد بحران در کشور شدند؛ و چه زمانی که محور مقاومت با پشتیبانی شبانه روزی این ناوگان، توانستند پیروزی های بزرگی را بر علیه جریان های تروریستی و تکفیری در عراق و سوریه کسب نمایند.

در سالهای گذشته با گسترش تروریسم در کشورهای منطقه و درگیری محور مقاومت با این پدیده شوم، ناوگان ترابری لحظه ای دست از پشتیبانی نیروهای درگیری در خط مقدم بر نداشته و به طور مستقیم با کوشش شبانه روزی و ایجاد پل هوایی مستقیم، درگیر جنگ علیه تروریسم بوده اند.